TIP – Grijp de lezer in de eerste zin

Grijp de lezer in de eerste zin

Helaas heb je als schrijver niet veel ruimte om je vast te bijten in je lezer. Lezen mag dan misschien een ontspannende bezigheid zijn, het vraagt om tijd en aandacht van de lezer. Waarom verkiest een lezer een goed boek of verhaal boven een uurtje mediteren of een aflevering van Game of Thrones? Simpel: omdat lezen spannend is, nieuwsgierig maakt of op een andere manier de aandacht trekt. Iemand die ervoor kiest diens tijd te besteden aan jouw creatieve uitingen moet direct waar voor diens tijd krijgen. Begin je verhaal dus altijd met een zin die erin knalt, de lezer bij de kladden grijpt en niet meer loslaat.

Mijn ervaring als Verhaalchirurg is dat veel schrijvers (ook buiten het fantastisch genre) de neiging hebben voorzichtig en stukje bij beetje hun ‘wereld’ te introduceren en pas dan over te gaan naar het opbouwen van een climax. Dat is bijna een garantie dat je lezer in slaap gevallen is voordat het spannend begint te worden. Probeer het eens andersom: begin met een (sub)climax of de opbouw daartoe en leg dan langzaam uit hoe het zo gekomen is.

Voorbeeld: er is een intergalactische oorlog tussen twee rassen. Je kunt beschrijven hoe de rassen eruit zien, wat voor technologie ze gebruiken, wat de achtergrond is van de hoofdpersonen en… slaap je al?
Of je kunt meteen beginnen met de scene waarin de hoofdpersoon bij een geheime operatie zwaargewond raakt maar toch de mogelijkheid krijgt de wereld te redden. Gaandeweg het verhaal kan je dan uitleggen wat de achtergrond is. Voordeel is dat je het meteen spannend maakt, dat je in de eerste scene al een beroep doet op de nieuwsgierigheid en verbeelding van de lezer (hoe loopt het af?). Bovendien introduceer je de hoofdpersoon en de technologie zonder die expliciet te benoemen. Je moet wel de aandacht vasthouden, dus verklap niet meteen of je hoofdpersoon inderdaad de wereld redt.

Robin Langerak – Verhaalchirurg en redacteur